آیا ما تنها هستیم؟ - دنیای راه راه

به گزارش فرادید؛ برای این که بتوانیم موجودات هوشمندی مثل خودمان پیدا کنیم، باید سیاراتی مشابه زمین خودمان بیابیم. سیاراتی که خارج از منظومه شمسی قرار دارند، سیارات فراخورشیدی نام دارند و تا کنون بیش از 4000 فراخورشیدی کشف شده است. بیشتر فراخورشیدی های کشف شده، از قسمت نسبتا کوچکی از کهکشان خودمان بوده است.

ما از داده های تلسکوپ کپلر ناسا می دانیم که در کهکشان راه شیری، تعداد سیارات بیشتر از ستاره هاست. با توجه به اندازه و جرم آن ها می توان دید که ترکیبات آن ها از سنگی (مشابه زمین و زهره) تا گازی (همانند مشتری و زحل) متغیر است. راه های متفاوتی برای کشف فراخورشیدی ها وجود دارد. بیشتر این روش ها غیرمستقیم هستند.

بسیار نادر است که یک منجم از داخل تلکسوپ بتواند یک فراخورشیدی را شکار کند. در یکی از روش ها که گذر نام دارد، افت شدت نور دریافتی از ستاره که در منحنی نوری آن ظاهر می گردد باعث پی بردن ستاره شناسان به جرم دوم می گردد. هنگامی که یک فراخورشیدی از روبروی ستاره مادری اش عبور می کند، باعث افت شدت نور دریافتی از ستاره می گردد.

زمانی که این افت شدت نور به صورت یک الگوی تکرار شونده باشد، ستاره شناسان متوجه میشوند که این جرم در حال گردش به دور ستاره است و در واقع سیاره آن است. برخی از این فراخورشیدی ها در سیستم هایی هستند که دارای دو خورشید است و برخی از آن ها بدون خورشید هستند و در تاریکی ابدی در کهکشان سرگردانند.

اما کدام یک از این سیارات فراخورشیدی کاندیدای مناسب برای شکل گیری حیات هستند؟ برای اینکه روی سیاره ای حیات به وجود بیاید، آن سیاره باید روی کمربند حیات به دور ستاره مادر در حال گردش باشد. کمربند حیات به منطقه ای در اطراف ستاره ها گفته می گردد که در آن، آب به شکل مایع می تواند بر سطح سیاره ای فرضی که فشار جوی کافی دارد، وجود داشته باشد. این فاصله برای هر ستاره متفاوت است، زیرا ستاره ها فیزیک متفاوتی دارند. پس اگر فراخورشیدی ما دارای چنین شرایطی باشد، می توان به وجود حیات بر روی آن امیدوار بود.

اما حیاتی که ما به دنبال آن هستیم حیات هوشمند است. در واقع با تمام شرایطی که گفته شد باید عمر ستاره مادر به اندازه ای باشد که حیات روی آن سیاره تکامل پیدا کند و به شکل هوشمند برسد. پس ستاره های بسیار پرجرم با عمر کوتاه نمیتوانند سیاراتی دارای حیات هوشمند باشند. اما در طول تاریخ بعد از این که وجود سیارات فراخورشیدی در سال 1370 تایید شد، بشر به دنبال یافتن سیگنال هایی از موجودات هوشمند فرازمینی رفت. اولین جستجو برای یافتن سیگنال های رادیویی از تمدن های فرازمینی در رصدخانه ملی رادیویی آمریکا یا به اختصار NRAO آغاز گشت که توسط فرانک دریک (Drake) رهبری می شد.

این پروژه، جستجو برای هوش فرازمینی یا به اختصار SETI نام گرفت. در این پروژه که تا به امروز ادامه داشته است، به دنبال تابش های الکترومغناطیس معناداری که از طرف موجودات هوشمند مخابره شده باشد، می گردند. این پروژه در طول تاریخ از طرف رصدخانه های رادیویی و دانشگاه های گوناگونی مورد حمایت قرار گرفت و دانشمندان به نام و بسیاری را درگیر خود کرد. رصدخانه هایی همانند آرسیبو (Arecibo)، آرایه ATA و آرایه VLA. علاوه بر این پروژه، دریک با معادله معروفش شناخته میگردد:

این معادله، تعداد تمدن های فرازمینی را که میتوان در کهکشان راه شیری پیدا کرد به ما می دهد. این معادله در حقیقت در نتیجه محاسبات فرمی حول پارادوکس فرمی به وجود آمد. انریکو فرمی (Fermi) فیزیکدان ایتالیایی تبار در سال 1328 در حالی که با همکارانش در حال قدم زدن به سمت سالن نهارخوری بود و پیرامون گزارش UFO بحث می کرد این سوال را بیان کرد که همگان کجا هستند؟. این سوال منجر به پارادوکس فرمی شد که مسائلی را بیان کرد:

1. میلیارد ها ستاره شبیه خورشید ما در کهکشان وجود دارند که بسیاری از آن ها میلیارد ها سال از زمین پیرترند.

2. با احتمالی بالا، برخی از این ستارگان سیاراتی همانند زمین خواهند داشت و چنانچه زمین را نمونه ای در نظر بگیریم، برخی از سیارات ممکن است زندگی هوشمند داشته باشند.

3. برخی از این تمدن ها ممکن است به سفر های میان ستاره ای دست یافته باشند، گامی که زمین هم اکنون در حال بررسی آن است.

4. حتی با سرعت پایینی که برای سفر میان ستاره ای در دست داریم، کهکشان راه شیری را می توان به طور کامل در حدود چند میلیون سال طی کرد. فرمی محاسباتی از اینکه تقریبا چه تعداد سیاره مشابه زمین وجود دارد و تقریبا چه تعداد از آن ها دارای حیاتی مشابه زمین هستند و احتمال اینکه حیاتی مشابه انسان داشته باشند و به تکنولوژی لازم رسیده باشند را انجام داد که بعدتر دریک این محاسبات را به صورت معادل های درآورد که با نام او میشناسیم.

برای موارد ذکر شده در گذر زمان و بعد از تحقیقات و جستجو های فراوان توضیحاتی مطرح شد که قابل تأمل هستند: - ساده ترین توضیح این است که ما تنها هستیم و هیچ حیات هوشمند دیگری در جهان وجود ندارد. - اینکه ممکن است بیگانگان هوشمند، هنوز به تکنولوژی پیشرفته دست پیدا نکرده باشند.

عملکرد حیات هوشمند به نابودی خودش می انجامد. در واقع ممکن است حیات هوشمندی در سیاره ای دیگر با فیلتر بزرگ نابود شده باشد. بر اساس فیلتر بزرگ، حیات برخاسته از ماده غیر زنده، در طول تکامل یا فرگشت خود به موانع بزرگی برمیخورد که به سختی می تواند از آن عبور کند و به همین دلیل قبل از اینکه تبدیل به حیات هوشمند گردد یا بتواند ارتباط برقرار کند از بین میرود. - دوره های انقراض نیز میتواند باعث نابودی موجودات گردد؛ و مسئله دیگر اینکه تمدن های هوشمند فاصله بسیار زیادی از یکدیگر دارند و یا خود را مخفی می کنند - و در نهایت شاید روش جستجوی ما برای حیات هوشمند فرازمینی اشتباه است.

با تمام تلاش هایی که تا به امروز اجرا شده است، سیگنال معتبری از فرازمینی ها دریافت نشده است. تنها سیگنال جالب توجه در 24 مرداد 1356، توسط دکتر جری اهمن (Ehman) در حالی که بر روی پروژه ستی در رصدخانه رادیویی دانشگاه اوهایو کار می کرد، دریافت شد. این سیگنال 72 ثانیه طول کشید و دیگر هیچ گاه تکرار نشد. زمانی که دکتر اهمن از ترتیب موجود در سیگنال ها متعجب شد یک WOW! کنار آن ها نوشت و نام این سیگنال واو نام گرفت.

با این حال دو احتمال وجود دارد، یا در این جهان تنهاییم یا نیستیم. هر دو احتمال به یک اندازه ترسناک است. (آرتور سی کلارک)