با مهم ترین آثار فریدون مشیری آشنا شوید؛ شاعر زیبا پسند و ستایشگر عشق - دنیای راه راه

فریدون مشیری، شاعر و مسئول صفحات شعر و هنر مجلات روشنفکر و سپید و سیاه، یکی از آن ها بود. او که با شعر کوچه جایی در دل جوانان و اهل مطالعه باز نموده بود در مطبوعات نیز بسیاری از شاعران جوان، هم چون فروغ فرخزاد، را کشف و معرفی کرد. در این نوشتار پنج اثر فریدون مشیری را معرفی می کنیم:

بیوگرافی فریدون مشیری

مشیری پیش پای پاییز، نیمه شهریور ماه سال 1305 در خیابان عین الدوله تهران در خانواده ای اهل هنر، فرهنگ و صنعت چشم به دنیا گشود. پدربزرگ پدری اش میرزا محمودخان مشیر، مخابرات غرب ایران را در عصر ناصری اداره می کرد. میرزا جواد موتمن الملک، نماینده دوره اول مجلس شورای ملی و شاعر و ادیب، پدربزرگ مادری اش بود که نجم تخلص می کرد. فضل الله بایگان از پیشگامان تئاتر نوین ایران نیز دایی اش بود. بالیدن در کنار آن ها علاقه به هنر، فرهنگ و شعر را در جان کودک چشم روشن شعله ور کرد.

فریدون مقطع دبستان را در مشهد و تحصیلات مبه وسیلهه را در دبیرستان های دارالفنون و ادیب تهران به اتمام رساند. عشق به ادبیات که آتش به جانش زده بود، از پانزده سالگی به وادی شعرش کشاند. 28 ساله بود که نخستین دفتر شعرش را زیر عنوان تشنه طوفان با مقدمه ای از محمد علی شهریار و علی دشتی در سال 1334 منتشر کرد.

او که از نوجوانی با بیشتر شاعران نام دار زمانه ارتباط داشت برخلاف آن ها، به خصوص پس از 28 مرداد، سیاسی نشد و در کنار فعالیت در وزارت پست، تلگراف و تلفن، در مطبوعات حضور داشت. گذارش به رادیو و شورای موسیقی و شعر افتاد و همراه با سیمین بهبهانی، عماد خراسانی و هوشنگ ابتهاج نقشی اساسی در پیوند دادن موسیقی و ادب فارسی ایفاء کرد.

مشیری که طبعی زیبا پسند داشت و ستاینده عشق بود، دو دهه پیش از مرگ اندک اندک تلخ کام شد و به مضامین گزنده پرداخت. از رفتارهای عجیب افراد و سیاست مداران آزرده بود. باور داشت در نهاد هر انسان گرگی وجود دارد که باید مهارش کرد. در شعری که گرگ نامید، هشدار داد: گفت دانایى که گرگى خیره سر / هست پنهان در نهاد هر بشر/ لاجرم جارى است پیکارى بزرگ / روز و شب مابین این انسان و گرگ / زور بازو چاره این گرگ نیست / صاحب اندیشه داند چاره چیست / اى بسا انسان رنجور و پریش / سخت پیچیده گلوى گرگ خویش / اى بسا زور آفرین مردِ دلیر / مانده در چنگال گرگ خود اسیر / هر که گرگش را دراندازد به خاک / رفته رفته مى شود انسان پاک / هر که با گرگش مدارا مى کند / خلق و خوى گرگ پیدا مى کند / هر که از گرگش خورد دائم شکست / گرچه انسان مى نماید، گرگ هست / در جوانى جان گرگت را بگیر / واى اگر این گرگ شود با تو پیر / روز پیرى گرکه باشى همچو شیر / ناتوانى در مصاف گرگ پیر / این که مردم یکدگر را مى درند / گرگهاشان رهنما و رهبرند / اینکه انسان هست این سان دردمند / گرگها فرمان روایى مى نمایند / این ستمکاران که با هم همرهند / گرگهاشان آشنایان همند / گرگها همراه و انسانها غریب / با که باید گفت این حال عجیب.

سراینده کوچه، یکی از مهم ترین شعرای تاریخ ادبیات معاصر ایران، گرچه دامن اش به سیاست نیالود اما وزنه ای قابل اتکا در روشنفکری ایران بود و حضوری جدی و تاثیرگذار در ادبیات، موسیقی و روزنامه نویسی داشت. فقدان اش دل گزاست و حس می شود.

در این نوشتار پنج اثر فریدون مشیری را معرفی می کنیم:

گناه دریا

این دفتر شعر را مشیری در سال 1335 سروده و شرایط آن روزها به خوبی در اشعار نمایان است. حال و هوای شعرها که در قالب های غزل، مشنوی و دوبیتی سروده شده اند، عاشقانه و مربوط به زندگی است.

در بخشی از دفتر شعر گناه دریا می خوانیم:

گزیده اشعار فریدون مشیری

دکتر شفیعی کدکنی، استاد برجسته ادبیات فارسی درباره شعر فریدون مشیری می گوید: مشیری می کوشد که شعرهایش را به طبقه وسیع تری از جامعه ما که اکنون حوصله جست وجو و کوشش برای گشودن رمزهای شعر شاعران تندرو و افراطی را ندارد و هنوز موازین پسندش، کم و بیش از شعر سنتی سرچشمه می گیرد، عرضه کند.

در این اثر که گزیده ای از آثار پر برگ شاعر است، می توان کوشش او برای برقراری ارتباط با سطوح گوناگون جامعه را تشخیص داد.

در بخشی از کتاب گزیده اشعار فریدون مشیری می خوانیم:

بازتاب نفس صبحدمان

این مجموعه که در دو جلد به طبع رسیده حاوی کلیات اشعار فریدون مشیری است. در جلد نخست آثاری زیر عنوان تشنه طوفان، گناه دریا، ابر و کوچه، بهار را باور کن، از خاموشی، تازه ها (گزینه اشعار) و مروارید مهر منتشر شده اند. در جلد دوم نیز علاوه بر اشعاری زیر عنوان آن باران، از دیار آشتی، با پنج سخن سرا، لحظه ها و احساس، آواز آن پرنده غمگین و تا صبح تابناک اهورایی نوشته هایی از علی دشتی، دکتر شفیعی کدکنی، استاد زرین کوب، سیروس آموزگار و س.ح.الهامی درباره شاعر گردآوری شده است.

در بخشی از کتاب بازتاب نفس صبحدمان می خوانیم:

از دریچه ماه

در تاریخ ادبیات ایران، با وجود این که بند بند جسم و جان بیشتر مردم از شعر ساخته شده، زیاد نبودند شعرایی که در زمان حیات شان اقبال عمومی یافته باشند. مشیری یکی از شعرای خوش اقبال تاریخ شعر ایران است. روانی و زیبایی شعر مشیری برخاشته از خلق و خوی زیبا و انسانی او است که این خلق و خوی زیبا میراث گران بهای بزرگان شعر ما در طول قرن هاست.

در این دفتر اشعار منتشر نشده شاعر گردآوری شده و در دسترس علاقه مندان شعر فارسی قرار گرفته است.

در بخشی از دفتر شعر از دریچه ماه می خوانیم:

سه دفتر

در ده سالگی، شاعر، برخی نکته ها و انشاهای مدرسه را به نظم در می آورد. بین دوازده تا پانزده سالگی، شعر را با عشق شروع کرد و دفتری از غزل های عاشقانه ترتیب داد. نخستین کتاب اش زیر عنوان تشنه طوفان بیشتر حدیث نفس بود. کتاب دوم اش، گناه دریا، حاصل دوران رنج ها، سختی ها و تلخکامی های سال های جوانی اش بود. مجموعه بهار را باورکن، سال 1347، به وسیله انتشارات نیل به بازار آمد. این مجموعه فضاهای تازه تری را در خود دارد؛ بازتاب احساس هر انسان حساسی است از محیط اجتماعی، چهان هستی، از زندگی، عشق، مرگ و از سرنوشت انسان نابسامان و بالاخره از آن چه بر آدمی در این دنیا می گذرد. شاعر در سال 1356 کتابی با نام از خاموشی منتشر کرد که به سرعت نایاب شد. کتاب مروارید مهر ، قسمتی از اشعار دریایی شاعر نیز در سال 1364 منتشر شدند. اما همه این ها سال ها نایاب بودند که زیر عنوان سه دفتر دوباره در پیشخان کتاب فروشی ها جای گرفته اند.

در بخشی از کتاب سه دفتر می خوانیم: