فرصت مغفول گردشگری غذا در اردبیل، جشنواره ای ناتوان از تأثیر کلان - دنیای راه راه

با این وجود مختصر ماندن تاثیرات جشنواره آش نیر در روز برگزاری موجب شده 10 سال متمادی این جشنواره به غیر از تبعیت از یک الگوی تکراری ناتوان از تاثیرگذاری در معرفی پتانسیل های گردشگری غذا باشد.

کارشناسان معتقدند ساماندهی غذاهای محلی، جلوگیری از فراوری و عرضه مواد غذایی نامرغوب به نام و برند غذای محلی، معرفی گسترده ظرفیت های شهرستان ها و از همه مهمتر جلب نظر بخش خصوصی برای احیا، معرفی و عرضه گسترده غذای محلی از جمله کارنمودهایی است که جشنواره آش نیر در تحقق آن پیروز عمل ننموده است.

این در حالی است که به گفته کارشناسان تنوع غذاهای سنتی در استان اردبیل در تک تک شهرستان های دهگانه و حتی روستا ها قابل ملاحظه است.

کیفی سازی فراوری پیغام مغفول جشنواره

تابستان فصل رونق گردشگری اردبیل است و هر گوشه ای خودروهایی با پلاک هایی از جنوبی ترین استان های کشور تا همین استان های همسایه در خیابان های این شهر تردد می نمایند. بعضی به دنبال رستوران مناسب هستند و تعداد قابل توجهی تمایل دارند غذاهای محلی این استان را تجربه نمایند.

با این وجود نه تنها منوی غذاخوری هایی دو سوی خیابان از غذاهای محلی خالی است بلکه هر از گاهی جسته و گریخته ماست محلی، دوغ محلی، آش دوغ محلی و حلوای سیاه به چشم می خورد که فضای متفاوتی به شهر نبخشیده و می توان در هر شهری چنین عناوینی را مشاهده کرد.

در این میان بعضی غذاخوری ها که در سطح شهر نیز سرشناس هستند و تعدادشان به انگشتان یک دست نمی رسد، توانسته اند با رعایت بعضی اصول مشتریان دائمی دست و پا نمایند.

بوی عطر آش دوغ خیابان دانش را همه در اردبیل می شناسند. این قسمت از شهر خود به خود معرف یکی از لذیذترین آش های محلی است که با ترکیب صحیح در پخت توسط حسین صفیری عید به مشتریان سرو می گردد.

این آشپز ماهر چند فوت کوزه گری را آویزه گوش نموده و از آنجمله اینکه از کیفیت مواد اولیه نمی کاهد تا از سوی دیگر مشتریانش را هر روز با اقبال و رضایت بیشتر در مغازه ببیند.

عمو حسین بر اساس یکی از مهمترین اصول بازاریابی و مشتری مداری روز جهان آش می پزد. اصولی که بر آمده از احترام به مشتری است و تاکید دارد اگر از کیفیت بزنم به ضرر خود من تمام می گردد. پس با علاقه آش می پزم.

موضوع کیفی سازی غذای محلی از دغدغه هایی است که در بعضی مواقع حتی در جشنواره ها نیز مورد غفلت است. نگاه تجاری شتاب زده حاکم بر اغلب غرفه ها موجب شده است جشنواره آش برای شرکت نمایندگان محلی موقت جهت درآمد زایی باشد و در این میان حتی ترکیب آش و غذاهای محلی پخته شده ممکن است مورد بی تفاوتی تعمدی یا غیر عمدی قرار گیرد.

اخلاق مداری لازمه معرفی ظرفیت گردشگری غذایی

مغازه های آش فروشی در اردبیل کم نیست. عمو حسین معتقد است حتی زیاد هم هستند؛ به ضررش می دهم اما از کیفیت پخت نمی زنم.

شاید همین دقت در ظریف کاری ها موجب شده آوازه آش دوغ عمو حسین به شهرهای دیگر برسد. چرا که آش دوغ جزو ساده ترین آش های سنتی اردبیل است که به سادگی در عرض یک ساعت آماده شده و روی سفره جا خوش می نماید. اما خیلی ها نمی توانند آش دوغ عمو حسین را بپزند آن هم به دلیل فوت های کوزه گری که در پخت آش به مواد اولیه اضافه می گردد.

از جمله اینکه اخلاق مداری باید ضمیمه پخت باشد. به خصوص وقتی غذایی که معرف فرهنگ ماست پخته می گردد.

تاکیدات این سرآشپز من را یاد غذاهای با کیفیت حداقلی حاشیه جاده ها می اندازد و اینکه هیچ نهاد متولی بر خود فرض ندانسته با کیفیت پایینی که مخرب یک فرهنگ و منطقه است برخورد داشته باشد.

در چهار طرف خروجی شهر اردبیل دیگ های آش دوغ که وقتی نگاهشان می کنی شاید حتی یک هفته از زمان پختشان گذشته و هر روز و هر روز گرم می شوند تا شاید مشتری صید نمایند، غل غل می نماید و کیفیت غذای محلی قربانی همان نگاه شتابزده است.

غفلت از معرفی غذاهای سنتی اردبیل

تمام کوشش بی غل و غش عمو حسین برای معرفی صحیح غذای سنتی اردبیل هر چند قابل تقدیر است اما کافی نیست.

بر اساس اعلام نظر کارشناسان تغذیه تعداد آش و غذاهای محلی شهرهای این استان به حدی از تنوع برخوردار است که هر کدام از شهرستان های اردبیل برخوردار از غذاهای سنتی متعدد است.

ناصر محمدی کارشناس تغذیه معتقد است ظرفیت های گردشگری غذا در اردبیل به درستی معرفی نمی گردد و همه جا تنها غذای سنتی حلوای سیاه و آش دوغ عنوان می گردد در حالی که ظرفیت های به مراتب بیشتری داریم.

وی با بیان اینکه به سادگی می توان پخت بیش از 30 نوع آش محلی را در شهرها و روستاهای اردبیل مشاهده کرد، اضافه نمود: این در حالی است که در رستوران های این شهر حتی گروهی که به عنوان سفره خانه محلی و رستوران سنتی هستند اثری از این غذاها مشاهده نمی گردد و در این میان به ویژه به گروه آش ها کم توجهی شده است.

محمدی بی توجهی به این ظرفیت را عاملی برای فراموشی پتانسیل گردشگری غذا در این منطقه دانست و تاکید نمود: باید برنامه ریزی منسجمی با مشارکت نهادهای متولی و بخش خصوصی برای معرفی این ظرفیت ها فراهم گردد.

نامگذاری هایی که در حد ایده باقی ماند

علاوه بر اینکه جشنواره آش نیر مطابق دیدگاه این کارشناس نتوانسته در تغییر ذائقه عموم مردم، ترغیب رسانه ها به معرفی غذاهای محلی و تغییر منوی رستوران ها تفاوت ایجاد کند، در معرفی صحیح بعضی غذاها نیز ناتوان عمل نموده است.

از جمله انتظارات برآورده نشده معرفی نام و ترکیب صحیح آش های سنتی با مددگیری از کارشناسان تغذیه بود و با وجود اینکه معاون گردشگری میراث فرهنگی استان اردبیل نامگذاری غذاهای محلی با نام اصلی از جمله آیران آشی یا قره حالوا را پیش از این طرح نموده بود، اما حداقل د جشنواره آش نیر رعایت این موضوع احساس نشد.

معاون گردشگری میراث فرهنگی استان اردبیل در تبادل نظر با خبرنگاران تاکید نمود: ظرفیت گردشگری غذا باید به صورت جدی احیا گردد و جشنواره آش نیر نیز در حد توان کوشش نموده در این راستا ایفای نقش کند.

قادر تقی زاده از جمله اقدامات در راستای متفاوت کردن جشنواره در سال دهم برگزاری را برگزاری در سطح ملی عنوان و افزود: سال جاری این جشنواره با حضور آشپزان 15 استان کشور برگزار گردید.

وی اضافه نمود: تعداد کل غرفه های جشنواره را 75 غرفه متشکل از 15 استان کشور بود که آش و غذا در 55 غرفه و محصولات صنایع دستی و سوغاتی نیز در 20 غرفه به نمایش گذاشته شد.

تقی زاده با بیان اینکه غذاهای سنتی بازگویی بخشی از باورها و اعتقادات و فرهنگ بومی یک منطقه است، متذکر شد: در خود استان اردبیل تعدد آش های سنتی قابل توجه است و نشان می دهد فرهنگ بومی در این استان تا چه درجه از تنوع برخوردار است.

وی در مورد تاثیرگذاری کلان جشنواره به برگزاری همایش فرصت های سرمایه گذاری استان در کنار این جشنواره اشاره نمود و گفت: انتظار می رود بخش خصوصی مشارکت خود در این راستا را توسعه دهد.

هر چند به تاکید مسئولان جشنواره آش نیر فرصت مطلوبی برای معرفی این پتانسیل است اما کارشناسان تعبیر دیگری داشته و تاکید دارند شکل برگزاری جشنواره آش تکراری و کلیشه ای است و به ظرفیت شهرستان ها و روستاها توجه ندارد.

ضرورت تغییر رویکرد برنامه های تبلیغی

نازنین رستاخیز کارشناس گردشگری معتقد است برنامه های تبلیغی پتانسیل های گردشگری غذا در اردبیل باید از اساس با هدف یکسان سازی فرصت معرفی تمامی غذاها تغییر کند.

وی در تبادل نظر با خبرنگاران اضافه نمود: تا زمانی که خود مدیران متولی و تصمیم گیر تنها غذای سنتی که می شناسند آش دوغ است نمی توان پیروز عمل کرد و اگر برنامه و جشنواره ای برگزار می گردد باید هدفمند و هر بار با معرفی آش ها و غذاهای جدید به ویژه از روستاها و شهرستان ها باشد.

رستاخیز در عین حال مطالعه غذاهای محلی اردبیل و گردآوری آن را ضروری دانست و تاکید نمود: مجموع این مطالعات می تواند در اختیار گردشگران به ویژه گردشگران خارجی قرار گیرد؛ همان طور که در کشور های دیگر مشابه این مطالعات با خروجی مطلوب همراه بوده است.

کارشناس گردشگری بخشی از دغدغه راهنمایی صحیح گردشگران را موضوع غذا دانست و متذکر شد: خود اردبیلی ها مهمانان خود را به رستوران هایی می برند که صرفا چند مدل کباب که همه جا مرسوم است سرو می گردد و متاسفانه اردبیل در مورد ایجا رستوران های سنتی با ضعف و کمبود روبرو است.

به گفته این کارشناس حتی رستوران های سنتی نیز تابع کلیشه های رایج هستند و این موضوع موجب شده نهایت معرفی ما از پتانسیل گردشگری غذا به آش دوغ و حلوای سیاه خلاصه گردد.

خبرنگار: ونوس بهنود